คำสู่ขวัญข้าว
(ร่าย) ศรีศรีมื้อนี้แหม่นมื้อดี ปีนี้แหม่นปีเฮ้า ปู่พระเจ้าให้ข่อยคูณขวัญ กะหว่ามื้อนี้วันนี้ วันนี้หมอสร้างไฮ่ได้ข้าวฮวงหนา กะหว่ามื้อนี้ หมอสร้างนาได้ข้าวฮวงก้อน กะหว่ามื้อนี้วันนี้ เอาบ่าวขึ้นเฮือนสาว กะหว่ามื้อนี้วันนี้ ฟันดาวให้มารแพ้ กะหว่ามื้อนี้วันนี้ เอาช้างเข้ามาโฮง กะหว่ามื้อนี้วันนี้ ท้าวบุญเฮืองขึ้นปราสาท กะหว่ามื้อนี้วันนี้ ผู้ฉลาดเข้าฟังธรรม กะหว่ามื้อนี้วันนี้ ผู้เป็นเจ้าได้เงินแสน กะหว่ามื้อนี้วันนี้ ท้าวผู้ไฮ้ปลูกแตงหน่วยงาม กะหว่ามื้อนี้วันนี้ เศรษฐีเข้าเบิกเงินคำ กะหว่ามื้อนี้วันนี้
ศรีศรีมื้อนี้แหม่นมื้อดี วันดิถีอุตตมะโชค โตกใบนี้แหม่นโตกไม้จันทน์ ขันใบนี้แหม่นขันไม้แก้ว ขุนนางดาตกแต่งแล้วจึงยอมา ชยตุ ภะวัง ชัยยะมังคะลัง
กาสะ โอกาสะ เถิงฤดูกาลเดือนห้า ฟ้าฮ้องฮ่ำเดือนหก ฝนตกฟ้าฮ่ำฮ้อง ฝนนองหลั่งลงมา ชาวนาจึงหาพร้าแลขวาน ด้ามคมบางเข่นใหม่ แบกไปใส่ป่าไม้ไพรหนา ฟันพะเนียงไถนา เถิงเคหาไว้ไต้หล่าง ฝูงหมูช่างเขาจึงมาดู มีทังง่อนไถใหญ่ใบผะเนียงหนา นำเอามาดาแต่งแล้ว เป็นไถแก้วเกิดคูณมา แบกไปไถนาไปแฮก มีทั้งแอกอันงอ พาดคอความเชือกอ้อง ไถข้องเพื่อความแฮง ถือดินแข็งเพื่อฮากไม้ ไถลวดไว้หลายวัน คาดยายไปทั่วไฮ่ หว่านเข้าใส่ในตม พระบุรมตกแต่ง ฮากออกแบ่งเป็นใบ พร้อมกันไปหลกออก หาตอกมากิ้ว ปิดปาดลิ้วไปเสีย เขาจึงเอาไปตั้งไว้เป็นสุม ชุมนุมกันไว้เหลือหลายเดียรดาษ คาดไว้แล้วเอากล้ามาดำ ปักใส่ตมถมใส่ผง ก็จึงได้หลายต้น ดำหันหน้าหันหลังไปมา ตามภาษาไทยนาและไทยนอก ดำขอกแลดำกลาง ดำเหิงนานก็จึงได้หลายต้น หลายมื้อพันข้าวจึงป่งใบวี เขียวขจีหอมฮ่วงเฮ้า ลมฟัดจ้าวอยู่ไปมา ทารกาหมู่เด็กน้อย ไปคอยเฝ้าเช้าและเย็น ฝูงนกเต็นนกจิบนกจาบ อย่าได้มาคาบจิกกิน ในดินแลในน้ำ ก้ำนอกแลดอนกลาง หมู่กวางฟานอย่าได้มากินใกล้ ฮอดมื้อได้พอประมาณ เจ้าจึงมานท้องแก่ แผ่ออกได้เป็นฮวง เถิงเดือนสิบสองเจ้าจึงเหลืองกกเหี่ยว เขาเกี่ยวเจ้าตากไว้สู่ไฮ่สู่คันสองสามวันจึงกู้เจ้าแหล้ว คันหลาวแก้วเขาจึงหาบเจ้าไป ฮวมในลานเหมือนกองหาด ฮอดมื้ออาดแสนดีเขาจึงหม้างเจ้าลี่ลงมา ฆ้นอสั้นเขาก็ตี ค้อนฮีเขาก็ฟาด เขาจึงเอาเจ้าตั้งไว้ในลานดูสะพาด เดียรดาษเหลือหลาย บางผ่องเอาความมาเหยีบหย่ำ หย่ำแล้วผงธุลีกั้วไหง่เวีนไปเบื้องซ้ายซีหว่า เวียนไปเบื้อขวาซีซ้าย มือเบื้อซ้ายถือเชือควาย มื้อเบื้องขวาถือขอคีตีเตะและตีต่อย ตีข่อยและตีแฮง ตีปักปักตีแป๊กแป๊ก ยีแหลกแล้วจึงเอาควายออก เขาจึง้เอาหนามคองแลหนามไผ่มากวาดว้ายเฟืองหมุ่นอันเสีย แล้วจึงบอกเมียแก้วแก่นให้ฟ้าวแหล่นหาเหล้าดองยา หาลุงตาและพี่น้อง เอาใส่ก้องกองขึ้นเป็นกอง แล้วจึงปองไปศิลาและเหมี่ยงหมาก มีทั้งตองอ่อนและตองเขียว ยอดคูณเพียวอันงามอ่อนกระจอนจันทน์คู่หอมงาม ตามภาษาของชาวโลก มีทังต้มไก่โอกบรบวร สามสมควรปูอาสน์ ขอดีพาดคันหลาว ปลายแหลมยาวซาดลาด มีทั้งเสื้อผ้าอาดขาวดี มีทังทองเทียนสีติดไต้ มีทังฝ้ายอ่อนไว้มุงคุล มีทังบายศรีตั้งไว้สวยลวย เดียดาษขึ้นไขว่ข้วงเหลือตา แหลวหน้างัวปักไว้สี่แจเล้า ดูแลงามองอาจ จึงไปอาราธนาอาจารย์ผู้ฉลาด มานั่งสูตรขวัญ หว่า ศรีศรีมื้อนี้แหม่นมื้อหมั้น ให้หมั้นเหมือนหินผาแอ่น ให้เจ้าหมั้นแก่นปานผาจวงผาจันทน์ ให้เจ้าหมั้นเหมือนผาหลวงไกรลาศ ให้เจ้าหมั้นปานอากาศและตาเว็น หว่ามาเยอขวัญเอย.......
นางข้าวเจ้าแลข้าวเหนียว ต้นเขียวเขียวข้าวก่ำ ก็ให้มสสามื้อนี้วันนี้ ต้นต่ำต่ำข้าวหมากเขือก็ให้มาสามื้อนี้วันนี้ ฮวงเฝือข้าวป้องแอ้ว ใสดังแก้วข้าวแข้วงู สะก่พร้อมเหนียวดี ฮวงฮีฮีข้าวอั้วน้อย ฮวงยาวห้อยนั้นข้าวขี้ควาย เม็กสวยลวยนั้นข้าวงวงช้าง เม็ดโค้งข้างนั้นข้าวลาดเทียน ลายเวียนนั้นข้าวหมากแหย่งเขาจึงแบ่งไว้ให้หมู่ทางไกล ก็ให้มาสามมื้อนี้วันนี้ เอาแต่ข้าวกระเชิญฮวงหนุ่ย อุ้ยลุ่ยนั้นข้าวคอแดง เม็ดแดงนั้นข้าวเลือดแฮด เม็ดแลบนั้นข้าวเหมี้ยงเป็ด เม็ดถี่ข้าวหมากกอก เม็ดหมอกนั้นแหม่นข้าวมัน หอมนันท์นัวข้าวปาด สะพาดพร้อมนั้นแหม่นข้าวหมากโพธิ์ หอมพาโลข้าวฮวงช้างสุกเต็มไฮ่ ก็ให้มาสามื้อนี้วันนี้ ว่ามาเยอขวัญเอย ให้เจ้ามาจากปากหมั่งขนลาย ให้เจ้ามาจากปากควายโตเขาหย่อง ให้เจ้ามาจากปากช้างตัวงางง ให้เจ้ามาจากปากโองและกระต่าย ให้เจ้ามาจากปากช้างตัวงาตัน ให้เจ้ามาจากปากหมูซันแลปูคาบ ให้เจ้ามาจากปากนกจิบนกจาบ ควบเจ้าคว่าบินบน ให้เจ้ามาจากปากนกเขาเขียว คาบเจ้าไปจับเฮียวแลปลายผุ่ม ก็ให้มาสามื้อนี้วันนี้ ให้เจ้ามาเยียและเต็มเล้า ให้เจ้าอยู่สวัสดี กินสิบปีอย่าได้บก จกสิบปีอย่าได้ลง หว่ามาเยอขวัญเอย ให้เจ้ามาจากหมั่งโตคอแดง ให้เจ้ามาจากปีกแมมงแคงตัวปีกอ้า กระซ้าขาดกระบุงแดง คันหลาวแทงหักคาบ่า ขวัญเจ้าอย่าได้ตกใจเนอนางเนอ ต้นอ้อยใหญ่ลำถ่อขา ก็ได้มานี้แล้ว อ้อยตาปลาลำถ่อแข่ง ก็ได้มานี้แล้ว ต้นข้างแข่งใสพาขวัญ ก็ได้มานี้แล้ว มีทังพลูพันแลหมากอ่อน มีทังกระจอนจันทน์คู้หอมงาม ตามภาษาของโลก มีทังไก่ผู้โอกโตถ่อนกยูง มีทังไก่ตัวเมียโตถ่อห่านฟ้า มีทังเผือกหัวชัน มีทังมันหัวส่อง พวกพี่น้องแวนหลาย ฝูงตายายมวลมาก ว่ามาเยอขวัญเอย......
ให้เจ้าอยู่เล้าแผ่นสะนอนเฟือง เจ๊กเอิ้นชื่อเจ้าอย่าได้แซว แกวเอิ้นชื่อเจ้าอย่าได้ตื่น เด็กน้อยหลื่นตักไปขายเจ้าอย่าได้เคียด หยังมาเบียดเจ้าอย่าได้โมโห คนพาโลเอาเจ้าและเหล้า ก้อย่าได้ท้วง เจ้าจงห่วงหมู่โลกา เลี้ยงสัตว์สาหลายส่ำ จงได้ค้ำศาสนา ให้ธรรมาเฮืองฮุ่งแจ้ง เป็นไต้แต่งตื่มตามไฟ ให้สัตว์ดำเนินไปทางอันชอบ ประกอบด้วยสุจริตธรรม ตามคำสอนของพระบาท เลี้ยงหมูอาจสังฆคุณ ให้ค้ำจุนมูลหมู่โลก บริโภคเจ้าอยู่สวัสดี เพิ่นตักเจ้าไปตำอย่าได้หัก สักกะลันเจ้าอย่าฟัง เทใส่กระด้งเจ้าอย่าได้ปังบินหนี ให้เจ้าดึงกันมาเหมือนดังฟันสาด ให้เจ้ากวาดกันมาคือก้าวสาวหนุ่ม ให้เจ้าตู้มกันมาคือตู้มเงินเลียง เม็ดหนึ่งตักไปทานค่ำเช้าเหลือหลาย
เม็ดหนึ่งตักไปซื้อควายโตเขาหย่อง เม็ดหนึ่งตักไปซื้อฆ้องเก้ากำ เม็ดหนึ่งตักไปซื้อคำได้เก้าหมื่น เม็ดหนึ่งตักไปซื้อกล้าให้ได้ข้าวหมื่นเยีย เม็ดหนึ่งตักเอาผู้เฒ่าให้เล่าขายของ มาเยอขวัญเอย......
เพิ่นตักใส่ดังอย่าได้บินหนี เพิ่นตักไปสีเจ้าอย่าได้ตื่นเต้น ข้าวเหนียวให้มาอยู่เล้า
ข้าวเหนียวองอาจ ข้าวเจ้าให้มาอยู่ลาดเยียคำ เขาตักตำไปใส่เหล้าเจ้าอย่าได้ป้อย หมู่เด็กน้อยเหยียบยีเฟือง เจ้าอย่าเคืองคำเคียด เขาเอาเจ้าแลกสีเสียดแลปูนพลู แลกปลาทูแลเสื้อผ้า เจ้าก็อย่าได้เคือง หมู่เจ้าเมืองเกณฑ์เก็บเจ้าเข้าฉางหลวงไปซ่อยชาติ ก้อย่าได้ตื่นท้วง เจ้าอขงป่วงนำหวยเบอร์สาระเพอเอาเจ้าขายเล่นเลขก็อย่าได้ฮ้อน ให้เจ้าเต็มดีดังเก่า อย่าได้บกเป็นหาด อย่าได้ขาดเขินวัง สัพพะกำลัง ยังบริบูรณ์ดีคือเก่า อาคัจฉามะ โภชะนัง พีชังมะมะ หะทะยัง ชะยะตุ ภะวัง ชะยะมังคะลัง ชะยะมหามุงคุล อุอะ มุมะ มูลมา สวาหะมะฯ